Nieuws

Kaasmaken met eigen energie

01-01-2022

In Ruinen aan de Oldenhave bij de familie Schoonvelde is er veel bedrijvigheid. Een melkveebedrijf, kaas maken, een heerlijk stukje vlees produceren en lokaal ondernemen in ’t Vershuus.

De boerderij in Ruinen is het ouderlijk huis waar Geuchien als vijfde generatie het melkveebedrijf mocht voortzetten. Op dit moment hebben Geuchien en Geke ruim honderd melkkoeien en vijftig stuks jongvee. Daarnaast nog tien vleeskoeien; Belgisch Blauw en Black Angus. De Black Angus is zeer populair en valt goed in de smaak bij velen van ons. Volgens Geuchien en Geke komt dit doordat het vlees van dit soort koeien goed dooraderd is en dus meer vet bevat. Dat maakt het stukje vlees extra mals.

Kaas maken

Geuchien en Geke kregen eerder ‘melkhalers’ uit Syrië. In plaats van een literkan melk te halen, kwamen deze mensen met grote bakken, jerrycans en koelboxen. Ze vulden ze met de melk van de familie Schoonvelde. Geke keek hier met grote verbazing naar: “Ik vroeg mij af wat ze met al die melk deden. Ze kwamen met het hele gezin. De ouders haalden de melk en de kinderen voerden het woord. Zij konden immers een beetje Nederlands spreken. Aan één van de kinderen vroeg ik wat ze maakten van de melk en het werd mij duidelijk dat de moeder kaas maakte. Een paar ritjes later kreeg ik een potje stremsels om te proeven. Hele witte kaas waar haast geen smaak aan zit. “Maar”, vervolgt Geke, “toen is de interesse wel ontstaan. Ik dacht dat moet met gewone kaas ook kunnen.” Geuchien springt bij: “We hadden toen het melkquotum nog, het recht om een bepaalde hoeveelheid koemelk te produceren. Voor alles wat je daarboven produceerde moest je betalen. Ik zat boven het quotum, dus die extra liters kon Geke mooi gebruiken om kaas te maken.” Geke: “Ik ben begonnen in de keuken. Alles zat eronder, maar met een lappie was dat ook zo weer opgelost”, lacht ze. Ondanks dat het gesmeer in de keuken niet handig was, kreeg Geke het wel voor elkaar om kaas te maken. “En het smaakte ook nog eens goed.”

“We moeten trots zijn op wat we hier in Nederland produceren!”
 

‘t Vershuus

Dorpsgenoot Johan Laarman hoorde dat Geke kaas maakte. Hij wilde een winkel beginnen met groente en fruit en met zijn eigen product, kippenvlees. Het leek Johan mooi dat er ook lokaal geproduceerde kaas in de winkel zou komen, en hij benaderde Geke. “Dat leek mij wel wat, maar eigenlijk was ik nog wat aan het klooien” aldus Geke. “Ik ben serieuzere stappen gaan nemen. Een tiendaagse cursus in Utrecht en stagelopen in Groningen. Thuis hebben we een speciale ruimte gecreëerd en we hebben een tobbe gekocht. Daarna ging het ineens heel snel. Ik was ook veel zelfverzekerder. Ik durfde de bak nu wel in één keer vol te gooien met 800 liter melk. Het enige spannende was hoe de melk van onze koeien was. Om kaas te maken heb je mooie schone melk nodig. Daar kom je pas achter als je de kaas gemaakt hebt. Gelijk een goede test en de conclusie was dat de koeien van Geuchien goede melk leveren.” Geke keurt de kaas op drie punten; ruiken, voelen en proeven. “De kaas snijd ik los om hem te ruiken. Daarna draai ik een plakje waardoor ik voel of de structuur goed is en ten slotte proef ik het.” Geke besluit haar kaas in de winkel te leggen, maar er ook zelf te gaan werken. “Je vangt dan ook de signalen op en je kunt het verhaal erachter vertellen. Heel belangrijk!” Sinds ‘t Vershuus haar deuren in 2016 opende, weten veel mensen de winkel te vinden. Ze komen overal vandaan. De kaas van Geke is zelfs al beroemd en gaat de hele wereld over. “Ik krijg geregeld de vraag of de kaas op een speciale manier verpakt kan worden zodat het dan mee kan naar mensen uit Canada of Australië. Gesneden kaas komt niet door de douane heen. Met de speciale één kilo kaasjes die ik maak, ook wel ‘Keessie van Geessie’ genoemd, gaat dat probleemloos.” Verder kwam in de winkel regelmatig de vraag van klanten of er alleen kip- en kalkoenvlees te koop was. Daarom hebben Geuchien en Geke in overleg met de anderen besloten hun eigen rundvlees, van o.a. de Angus, aan het assortiment van ’t Vershuus  toe te voegen. Ook dat is een groot succes.

Voedselmanagement

De voeding van de koe is van grote invloed op het eindproduct kaas. Geuchien heeft samen met zoon Bart het melkveebedrijf onder zijn hoede. Goede kaas vergt van hen dus een goed voedselmanagement voor de koeien. De kaas is in de zomer iets smeuïger doordat de koeien vers gras eten. In de winter is dit iets anders. Zodra de koeien naar binnen gaan krijgen ze kuilvoer. “We proberen de koeien heel lang vers gras bij te voeren. Hiervoor zijn we afhankelijk van het weer. Dit jaar kregen de koeien tot half november vers gras voorgeschoteld en vorig jaar zelfs tot de eerste week van december. In de winter is het een kwestie van niet teveel bijproducten voeren. Daar krijg je namelijk harde vetten van en dat is niet goed voor een lekker stukje kaas.”

Opvolging

Zoon Bart studeert nog in Dronten en wil graag als zesde generatie het bedrijf voortzetten. School gaat in principe voor, maar wanneer hij vrij is vind je hem gegarandeerd tussen de koeien. Bart wil zich in het laatste jaar van zijn opleiding focussen op veevoeding en accountancy. “Ik denk dat ik daar het meeste aan heb. Niet alleen voor het boer zijn maar ook voor de weg er naartoe, het ondernemerschap en alle kennis die erachter zit. We krijgen wel allerlei adviseurs op de dam, maar je moet ook weten en begrijpen wat die adviseurs aan het doen zijn. Zij gaan natuurlijk nog veel dieper op de materie in. Om adviezen op te volgen is het belangrijk genoeg kennis te hebben om zelf aan het stuur te blijven.” Dochter Dian draait ook actief mee in alle bedrijvigheid. Zij staat in de winkel en helpt Geke bij het maken van de kaas. Daarnaast leert ze voor verpleegkundige en loopt ze momenteel stage in  de gehandicaptenzorg. “De afwisseling van alles spreekt mij erg aan. Ik ben nog jong en vind het nu moeilijk te zeggen waar ik mezelf in de toekomst zie.”

"Het bedrijf loopt volledig op eigen opgewekte energie!”
 

Energietransitie

De 168 zonnepanelen op het dak van de stal leveren meer op dan het eigen verbruik. Het afgelopen jaar hebben ze 54.000 kW opgewekt en ongeveer 52.000 kW verbruikt. “We hebben ruimte voor nog meer zonnepanelen, maar dan worden we gezien als grootverbruikers en dat heeft consequenties.” Geuchien en Geke voorzien de boerderij van verschillende elementen om zo duurzaam mogelijk te boeren. Eén daarvan is de druppelleiding in de stallen bij de koeien. Het water druppelt op de roosters waardoor deze schoon worden. Daarna komt het water in de mestput terecht. Deze mest wordt uitgereden over het land waar het water dus hergebruikt wordt. Dit zorgt voor minder uitstoot en een betere benutting van stikstof.

Trots beamen Geke en Geuchien nogmaals: “Van het maken van kaas tot het terugkoelen van de melk d.m.v. warmteterugwinning; het bedrijf loopt volledig op eigen opgewekte energie!”

Toekomst

De toekomst van de boeren is erg onzeker. “Momenteel weet je als boer niet waar je aan toe bent. De regels binnen de sector worden telkens aangepast en de aanpassingen komen sneller dan dat je daarop in kunt spelen. Wanneer je er net op bent ingesteld, wordt er weer wat nieuws bedacht”, stelt Geuchien. De gemeente kan hierin niet zoveel bijsturen. Het komt vooral van  hogerhand is de conclusie aan de keukentafel. Wel zijn ze van mening dat de gemeente duidelijk moet blijven richting de boeren en het verhaal moet blijven vertellen. “De landbouwproducten die we hier produceren verkopen we naar het buitenland, want daar worden onze producten meer gewaardeerd. En alles wat goedkoper is halen we deze kant op, maar is kwalitatief minder goed”, verklaart Bart. Geke vult hem aan: “We moeten trots zijn op wat we hier in Nederland produceren. Dat zijn we in de afgelopen jaren helemaal kwijtgeraakt.”

kaasmaken eigen energie duurzaam zonnepanelen vershuus schoonvelde opvolging toekomst energietransitie vlees black angus melkveebedrijf